Mijn loopbaan begon in 1985. Ik studeerde in Leiden en tegelijkertijd werkte ik in Den Haag. Mijn afstudeerscriptie ging over "de sociale effecten van de stadsvernieuwing" en als casus koos ik de gedwongen verhuizing van de huurders van ‘de Lage Huisjes’ op het voormalig Slachthuisterrein. Daar had ik vanuit mijn baan als bij het Gemeentelijk Woningbedrijf mee te maken, omdat ik gesprekken voerde met bewoners over een nieuwe plek om te wonen. Uit mijn onderzoek bleek – niet heel verrassend – dat de impact van gedwongen verhuizen groot is. Slecht voor de cohesie. Slecht voor de gezondheid en het welzijn.
Inmiddels zijn we bijna veertig (!) jaar verder. Afgelopen week tekende ook ik het stedelijk sociaal statuut tussen gemeente, corporaties en huurdersorganisaties. Hierin staan afspraken, rechten en plichten over herstructurering en woningverbetering. We deden er drie jaar over om het eens te worden, maar nu ligt het er.
Voor mij voelt het alsof de cirkel rond is. We startten in een tijd waarin bouwen voor de buurt het adagium was. Dat klonk goed, want het betekende dat er veel goedkope woningen terugkwamen. Daarmee bleven de protesten gematigd, want wie kon ertegen zijn om vervallen panden te vervangen door nieuwe woningen?
En toch was er ook een keerzijde. Wat terugkwam was veel van hetzelfde en zonder tuintjes en gemeenschappelijk groen. Weg was het dorpse karakter dat de buurt ooit kenmerkte. En ook in die tijd moesten bewoners gedwongen wijken voor de bulldozers en hijskranen voor de ‘stedelijke vernieuwing’.
Inmiddels zijn we decennia verder en vele lessen wijzer. Daar is veel pijn en strijd aan vooraf gegaan. Rotterdam kent een roemruchte traditie met nog een aantal recente zaken vers in het geheugen.
Dit stedelijk sociaal statuut verzacht misschien niet alle pijn, maar ik denk dat we een eind komen. Afspraken over vergoeding, over herhuisvesting in de eigen buurt, het inschakelen van externe deskundigheid, betrokkenheid en zeggenschap bij afweging en proces. Het geldt bovendien voor alle huurders van corporaties en gemeente. En straks ook voor de huurders van particuliere eigenaren.
Mooie verworvenheden. Een conclusie die ik destijds in mijn scriptie trok, is nog steeds valide: "de mensen vormen het sociale weefsel van de stad, het cement van de buurt. Daar moeten we zuinig op zijn". Misschien nu wel meer dan ooit, met de toenemende gevoelens van onveiligheid en onbehagen.
Een buurt waar bewoners naar elkaar omkijken, waar je je verbonden voelt met de mensen om je heen, is goud waard. Als de panden dan toch moeten wijken, blijft de opgave om dit in ieder geval weer terug te brengen of te behouden. En als huurders elders moeten gaan wonen, dan graag in een omgeving waar deze elementen terug te vinden zijn.
Veertig jaar later. Ik werk nog steeds aan het cement van de samenleving, maar nu in een andere rol. Het is niet gemakkelijker geworden.
Maar, we hebben de goede lijn te pakken. Ook in 2025 werken we zij aan zij met de buurt en nemen onze verantwoordelijkheid voor woningen waar ook nieuwkomers een plek kunnen vinden. Ook zij horen onderdeel te zijn van het cement van onze samenleving.
Hedy van den Berk, bestuursvoorzitter Havensteder
Over de auteur
Mijn naam is Hedy van den Berk, bestuurder bij Havensteder. Ik vertel hier regelmatig over zaken die mij bezig houden. We bevinden ons in een wereld die behoorlijk in beweging is. We hebben een flinke opgave en onze partners en stakeholders verwachten veel van ons. Kortom, we staan niet stil. In deze blogs vertel ik over keuzes die we maken, dilemma’s die we tegen komen of gewoonweg iets leuks.
@HedyvandenBerk
